Savaş - Kaç - Don Tepkisi Nedir?

Savaş - Kaç - Don tepkisi, vücudunuzun stres veya tehlikeye karşı doğal reaksiyonudur. Beynin hayatta kalma mekanizmasına dayanır ve sizi olası zararlardan korumak için tasarlanmıştır. Beyniniz bir tehdit algıladığında, bu üç tepkiden birini tetikler:

• Savaş: Savunmaya geçebilir, tartışmacı olabilir veya hatta agresifleşebilirsiniz.

• Kaç: Fiziksel ya da duygusal olarak durumdan kaçma isteği hissedebilirsiniz.

• Don: Etrafınızda olanlara tepki veremediğiniz, net düşünemediğiniz veya harekete geçemediğiniz bir şekilde kilitlenip kalırsınız.

Neden Böyle Olur?

Bu tepkiler, sinir sisteminizin hayatta kalma stratejisinin bir parçasıdır. Kökenleri atalarımıza dayanır; o zamanlar temel tehditler vahşi hayvanlar gibi fiziksel tehlikelerdi. Bugün ise tehdit, stresli bir toplantı veya zor bir konuşma olabilir, ama beyin hâlâ bir kaplanla karşılaşmış gibi tepki verir.

Bu sürecin merkezinde, duyguları ve tehditleri işleyen amigdala bulunur. Amigdala bir tehlike algıladığında, durumu analiz etmekle vakit kaybetmez; doğrudan savaş, kaç veya don tepkisini tetikleyerek hayatta kalmanızı sağlamaya çalışır.

Hiç Böyle Hissettiniz mi?

• Savaş: Bazen küçük bir durumda bile aşırı öfkeli veya savunmacı hissettiğiniz oldu mu?

• Kaç: Zor bir konuşmadan kaçındığınız, belki de fiziksel olarak ortamdan uzaklaştığınız veya zihinsel olarak orada olmadığınız anlar oldu mu?

• Don: Stres yüzünden tamamen "kapanıp" kaldığınız, ne düşünebildiğiniz ne de tepki verebildiğiniz zamanlar yaşadınız mı?

Eğer bunları deneyimlediyseniz, yalnız değilsiniz. Bu tepkiler, insan olmanın bir parçasıdır. Önemli olan, bunların farkına varmak ve nasıl yöneteceğinizi öğrenmektir.

Bununla Nasıl Çalışabiliriz?

İyi haber şu ki, sürekli hayatta kalma modunda kalmak zorunda değilsiniz. Savaş - Kaç - Don tepkisini yönetmeye başlamak için bazı yöntemler:

• Farkındalık: Bu tepkilerden birindeyken bunu fark edebilmek ilk adımdır. Kendinize "Tamam, şu an savaş modundayım" demek, döngüyü kırmanıza yardımcı olur.

• Nefes Egzersizleri: Nefesinizi yavaşlatmaya odaklanın. Yavaşça nefes alın ve nefes verirken daha uzun sürede bırakın. Bu, parasempatik sinir sisteminizi harekete geçirir ve vücudunuza rahatlaması gerektiği sinyalini verir.

• Anda Kalma (Grounding): Dikkatinizi bulunduğunuz ana getirin. Etrafınızdaki bir eşyaya dokunun veya görebildiğiniz, duyabildiğiniz ya da hissedebildiğiniz beş şeyi fark edin. Bu, kontrol duygusunu geri kazanmanıza ve bunalmış hissetmenizi azaltmanıza yardımcı olur.

• Paylaşmak: Terapi, savaş - kaç - don tepkilerinizin ardındaki tetikleyicileri keşfetmek için harika bir alandır. Birlikte, bu tepkilere neyin yol açtığını belirleyip, beyninizin strese verdiği yanıtı yeniden şekillendirmeye çalışabiliriz.

  
  

Terapi Nasıl Yardımcı Olur?

Güzel haber şu ki, terapi bu tepkileri ve neden oluştuğunu anlamanıza yardımcı olabilir. Birlikte, bu tepkilerin altında yatan kalıpları, deneyimleri ve tetikleyicileri keşfederiz. Zamanla, strese daha sağlıklı ve uyumlu şekilde yanıt verebilmeniz için yeni yollar geliştiririz. Bu süreç, duygusal tepkileriniz üzerinde daha fazla kontrol sağlamanıza yardımcı olur.

Eğer bu yazdıklarım size tanıdık geliyorsa ve daha fazlasını öğrenmek veya üzerinde çalışmak isterseniz, benimle iletişime geçebilirsiniz. Terapi, mükemmellik değil ilerleme üzerine kuruludur. Kendinizi olduğunuz gibi kabul edebileceğiniz, bedeninizin sinyallerini daha iyi anlayabileceğiniz ve daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirebileceğiniz bir alan sağlar. Çevrimiçi psikoloğunuz olarak bu yolculukta size eşlik etmekten memnuniyet duyarım.